28 شهریور 1390
اکثر نظریه‌های موجود در حوزۀ روابط بین‌الملل مبتنی بر انسان‌شناسی معینی است. از‌این‌رو برای فهم روابط بین‌الملل از دیدگاه اسلامی در گام نخست باید به درک انسان‌شناسی مندرج در منابع اسلامی پرداخت. معمولاً در بسیاری از نظریه‌های روابط بین‌الملل برای مبانی انسان‌شناختی استدلال و یا شواهد تجربی معینی ارائه نمی‌شود و این نگرش‌ها بر برداشت‌ها و فهم عمومی نظریه‌پردازان بنا می‌شود. اما در نگرش اسلامی به‌نظر می‌رسد شواهد مشخص و روشنی برای انسان‌شناسی وجود دارد که با اتکا به آنها می‌توان به درک معینی از بنیاد جامعه و سیاست رسید. در این مقاله کوشش شده است با اتکا به آیات قرآن که مهم‌ترین منبعِ شناختی اسلام است، نگرش انسان‌شناختی اسلامی و نیز ماهیت جامعه و ارتباطات بین جوامع استخراج شود. این بررسی نشان می‌دهد که براساس آنچه در قرآن کریم آمده است، انسان موجود شرور و تعارض‌طلب نیست و با سرشتی مشترک و ریشه‌هایی یکسان، جانشین و حامل روح الهی در این جهان است. به تعبیر قرآن کریم جوامع انسانی برای معارضه و ستیز با یکدیگر خلق نشده‌اند و تفاوت در جوامع برای شناخت بیشتر و تعامل مثبت میان آنها بوده است. از این نظر با اتّکا به انسان‌شناسی و دیگر مفاهیم قرآنی نمی‌توان به مانند واقع‌گرایی که هنوز جریان غالب در فهم روابط بین‌الملل است، محیط زندگی بین‌المللی را محیطی تعارض‌آمیز دانست.
دانلود مقاله
