چکیده

تحولات لیبی متعاقب خیزش‌های اخیر مردمی درشمال آفریقا و خاورمیانه و به دنبال آن اقدام شورای امنیت سازمان ملل متحد در تصویب قطعنامه‌های 1970 و 1973 که حملات گسترده هوایی کشورهای غربی و ناتو را علیه ارتش لیبی به همراه داشته، مباحث حقوقی درخصوص مشروعیت این اقدامات وهمچنین محدوده و حد و مرز اقدامات جامعه بین‌المللی طبق قطعنامه 1973 را مطرح ساخته است. به‌زعم بسیاری مبنای حقوقی اقدامات مذکور، دکترین «مسئولیت حمایت» است که از اوائل قرن بیست‌و‌یکم میلادی در پاسخ به کاستی‌های نظام بین‌المللی دررویارویی با نقض فاحش حقوق بنیادین بشری شکل گرفته است.

لذا با عنایت به مطلب فوق سعی می‌شود دراین نوشتار به اختصار به سابقه شکل‌گیری دکترین مسئولیت حمایت پرداخته شود و سپس این نکته موردنظر است که تحولات اخیر درمنطقه و اقدامات جامعه بین‌المللی که در راستای حمایت از مردم لیبی و درقالب دکترین مسئولیت حمایت صورت می‌‌گیرد،‌ نهایتاً به شناسایی و تثبیت این دکترین به‌عنوان یک هنجار بین‌المللی منجر می‌گردد یا اینکه رفتار گزینشی غرب و جامعه بین‌المللی نسبت به تحولات منطقه، شقاق و اختلاف نظر در خصوص این هنجار را تشدید و نهایتاً سرنوشتی همانند دکترین «مداخلات بشردوستانه» رقم خواهد خورد.