پژوهش‌های سیاست خارجی در ترازو: تحلیل مقالات علمی درباره سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

یکی از شاخص‌های مهم در شناسایی وضعیت علمی و پژوهشی رشته روابط بین‌الملل و حوزه مطالعاتی مهم تابع آن یعنی سیاست خارجی در هر جامعه‌ای، شناخت ابعاد مختلف تولیدات علمی آن است. مقالات علمی، به عنوان مهم‌ترین دستاورد پژوهشی و مفهوم‌سازی-نظریه‌پردازی، از جایگاهی خاص برخوردارند. هدف این مقاله آن است که این وضعیت را در ایران بسنجد و به این سئوال بپردازد که تولیدات علمی در زمینه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (به عنوان یکی از مهم‌ترین حوزه‌های تحقیقات در سیاست خارجی در ایران)، از نظر روش‌شناختی و موضوعی واجد چه ویژگی‌هایی است. با توجه به جنبه توصیفی اولیه این پژوهش، فرضیه‌ای ارائه نمی‌شود و تلاش می‌شود تصویری کمی از مقالات فارسی‌ نگاشته شده در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های 1388 تا 1392 ارائه شود. 135 مقاله در دسترس از فصلنامه‌های علمی-پژوهشی معتبر مورد مطالعه قرارگرفته و یافته‌های پژوهشی به صورت نموداری، درصدی و آماری ارائه شده‌اند و تلاش شده در جهت تبیین هر ویژگی توضیحاتی انتقادی ارائه شود. غلبه رویکرد اثبات‌گرایانه، سلطه نسبی چهارچوب‌های نظری جریان اصلی و غلبه منطق فرضی-قیاسی و روش کتابخانه‌ای در جمع آوری داده‌ها، برخی از یافته‌های پژوهش است که به شکل مبسوط ارائه شده و تلاش شده تبیینی ابتدایی نیز از زمینه‌های آن ارائه شود.