11 June 2012
در حالی که قرار است تا چند روز دیگر دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران با کشورهای 1+5 از مسکو انجام شود، شواهد موجود از جمله شکست مذاکرات ایران با آژانس بین‌المللی اتمی در وین در مورد بازدید از تأسیسات نظامی در پارچین و همچنین تکرار مواضع گذشته غرب درخصوص لزوم توقف غنی‌سازی، دورنمای مذاکرات در مسکو را امیدوار کننده نمی‌نمایاند.
تنش در خصوص برنامة هسته‌ای ایران در حدود سه ماه قبل با تهدیدات نظامی اسرائیل و آمریکا به اوج خود رسید. آیت‌ا... خامنه‌ای در واکنش به تهدیدات مزبور در پیام نوروزی خویش هشدار دادند که ایران به دنبال ساخت بمب اتمی نبوده و تأکید نمودند که اگر ایران از سوی دشمن، خواه آمریکا و یا رژیم صهیونیست هدف حمله قرار گیرد، در همان سطح حمله به آنها پاسخ خواهد داد.
نهایتاً غرب با توجه به پیشرفت‌های روزافزون هسته‌ای در ایران و به بن‌بست رسیدن اقدامات خود جهت متوقف ساختن برنامة هسته‌ای ایران از طریق اعمال انواع تحریم‌ها تصمیم گرفت تا پس از یک وقفة 15 ماهه مذاکرات هسته‌ای با ایران را از سر گیرد. آنچه به ویژه آمریکا را به شروع مجدد مذاکرات تشویق می‌نمود تهدیدات اسرائیل برای حمله نظامی به ایران بود. به باور برخی کارشناسان، اسرائیل در پی این فرصت است تا در سال انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، با حمله به ایران آمریکا را به دنبال خود به جنگ با ایران بکشاند. در چنین شرایطی، اوباما مبادرت به ارسال پیام‌هایی به ایران نمود و زمینة مساعدی برای انجام مذاکرات استانبول -2 فراهم گردید. رویکردها نسبت به مذاکرات استانبول -2 تا آنجا خوش‌بینانه بود که حتی قبل از شروع مذاکرات مزبور، صحبت از دور بعدی مذاکرات در بغداد به میان آمد. همان طور که ملاحظه گردید مذاکرات در اجلاس استانبول با رویکردی مثبت از سوی دو طرف آغاز گردید، ولی بدون وارد شدن به مسائل ماهوی خاتمه یافت. با این حال، در فاصلة مذاکرات استانبول -2 و اجلاس بغداد تحولاتی روی داد که به میزان قابل ملاحظه‌ای شرایط مساعد را تغییر داد. در این خصوص، «دیکا» یکی از سایت‌های اینترنتی اسرائیل که گفته می‌شود به دستگاه‌های اطلاعاتی آن کشور مرتبط است، فاش ساخت که در آستانة برگزاری اجلاس بغداد و در جریان اجلاس سران گروه 8 در کمپ دیوید، اوباما به طور ناگهانی از روسیه در خواست کرده تا در جریان تماس‌های پنهانی که با ایران برقرار شده قرار گیرد و در آنها مشارکت داشته باشد. پیرو این پیشنهاد، سرگئی ریابکف معاون وزیر خارجه روسیه پیام اوباما را به تهران منتقل نمود و افزون بر آن، بر احتمال حمله نظامی به ایران تأکید کرد. به این ترتیب، برنامة هسته‌ای ایران بار دیگر به موضوعی برای گروکشی در روابط آمریکا و روسیه تبدیل شد. ظاهراً اوباما به منظور استمالت از پوتین، رئیس جمهور جدید روسیه که در اعتراض به طرح دفاع ضد موشک بالستیک آمریکا از شرکت در اجلاس سران گروه 8 خودداری نموده بود و با توجه به افزایش فشارها از سوی اسرائیل و لابی صهیونیست‌ها در آمریکا برای عدم انعطاف در برابر ایران، مبادرت به اقدام مزبور نمود. سیاست مزبور در مورد سایر اعضای 1+5 نیز در جهت تداوم وضع موجود برای اعمال فشار بر ایران مصداق دارد. قدرت‌های اروپایی و به طور کلی غرب در شرایطی که در تقابل با ایران قرار دارند و با توجه به اینکه به زعم بسیاری از کارشناسان، ایران در محیط در حال غلیان منطقة خاورمیانه، در حال گسترش و بسط نفوذ خویش می‌باشد، درگیر ساختن ایران را در پروندة هسته‌ای به سود خویش تلقی می‌نمایند. حتی این روند به نفع روسیه و چین نیز می‌باشد. روسیه از قیمت‌های بالای نفت در اثر بحران هسته‌ای سود می‌برد و چین در نتیجه تحریم‌ها علیه ایران می‌تواند بازار بدون رقیب ایران را در اختیار داشته باشد. بدیهی است که تداوم این وضع فقط در شرایطی امکان‌پذیر است که برخورد نظامی روی ندهد، زیرا در آن حالت همه معادلات بر هم خواهد خورد و ابعاد خطرناک چنین برخوردی می‌تواند دامن تمام طرف‌های مزبور را بگیرد. از سوی دیگر، شرایط ابهام‌آمیز در منطقه خاورمیانه عربی و همچنین وضعیت اسفبار در افغانستان و پاکستان، آمریکا و غرب را به نوعی تعامل با ایران و جلب همکاری‌های این کشور برای مدیریت بحران ترغیب می‌نماید. علاوه بر این، بحران اقتصادی در اروپا، کشورهای اروپایی را از طرح تحریم‌های آینده علیه ایران پیشمان ساخته است و آنها در صدد یافتن توجیهی برای تعویق تحریم‌های مذکور می‌باشند. شرایط بحرانی ناشی از تنش با ایران و احتمال خطر برخورد‌های نظامی نیز به شدت بر بازارهای نفت تأثیرگذار می‌باشند. لذا عوامل مزبور انگیزه‌های بیشتری برای تداوم مذاکرات هسته‌ای با ایران ایجاد می‌نماید. از سوی دیگر و همان طور که در بالا اشاره گردید، دولت اوباما در سال انتخابات ریاست جمهوری آمریکا قادر به کسب توافقی معنادار با ایران نمی‌باشد. ظاهراً در این مقطع و حداقل تا پایان ماه نوامبر و برگزاری انتخابات در آمریکا، هدف اوباما از ادامة مذاکرات، بیشتر جلوگیری از ماجراجویی‌های اسرائیل و کشانده شدن آمریکا به ورطة جنگ جدیدی با ایران می‌باشد. به این ترتیب، مذاکرات آتی در مسکو در خوش‌بینانه‌ترین حالت می‌تواند زمینة مذاکرات بعدی را فراهم سازد و احیاناً تعویق تحریم‌های آتی اتحادیه اروپا را در پی داشته باشد.
