29 April 2011
سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سه دهه گذشته شاهد تحولات و روندهای گوناگونی بوده است. به گونه‌ای که حتی در چارچوب مبانی و اصول بنیادین و ثابت، سیاست خارجی جمهوری اسلامی رفتارهای متفاوتی بروز داده است. از طرف دیگر، علی‌رغم تغییر و تحولات در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی برخی رفتارهای ایران استمرار داشته است. از این رو، همواره این پرسش اساسی مطرح بوده است که انگیزه و علت اصلی رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران چیست؟ نظریه‌های تحلیل سیاست خارجی و روابط بین‌الملل، در پاسخ به این سئوال عمدتاً انگیزه‌های رفتاری ایران را بر اساس مفهوم امنیت فیزیکی توضیح می‌دهند. اما در این مقاله علت و انگیزه رفتاری سیاست خارجی ایران بر مبنای نظریه امنیت هستی‌شناختی مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. از این منظر، مهمترین علت رفتارهای سیاست خارجی ایران در منازعات پایدار، جستجو و تأمین امنیت هستی‌شناختی است. یعنی جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی بیشتر نگران حفظ هویت خود به عنوان یک دولت اسلامی است و تأمین امنیت هستی‌شناختی به معنای حفظ و تداوم هویت اسلامی را اولویت و ارجحیت می بخشد.
