29 April 2011
چکیده
این پژوهش درپی تجزیه و تحلیل ریشه‌های افزایش نقش، اهداف و راهبردهای ایران در خاورمیانه، بعد از بحران عراق است. نگاه مسلط در غرب، به‌خصوص ایالات متحده، اهداف سیاست خارجی ایران را تهاجمی و درجهت افزایش «قدرت نسبی» در خاورمیانه می‌داند، اما نویسندة پژوهش حاضر براین نظر است که این اهداف بیشتر تدافعی و درجهت افزایش «امنیت نسبی» کشور است؛ لذا برای آزمون این فرضیه، ضمن به‌کارگیری نظریه‌های رئالیسم تهاجمی و رئالیسم تدافعی، به تعریف دو رویکرد اصلی سیاست خارجی ایران یعنی سیاست‌های «انطباق و هم‌سویی» و «ائتلاف و اتحاد» در منطقه می‌پردازد و هدف هر دو را افزایش امنیت نسبی و رفع تهدیدات در شرایط ویژة تشدید ناامنی در مرزهای بلافصل ایران بعد از بحران عراق، و جهت‌گیری سیاست خارجی ایران را در منطقه، متأثر از دو عنصر «ژئوپلیتیک» و «ایدئولوژی» می‌داند و نتیجه‌گیری می‌کند که نقطة تأمین منافع و امنیت ملی ایران در برقراری تعادل بین این دو عنصر است.
